اشتغالزایی با جزر و مد

به گزارش مجله وتورلد، نجلا درخشانی، کارشناسی ارشد بازسازی و احیا بناها و بافت های تاریخی در یادداشتی به معرفی خورها و آبشارهای گلی پرداخته که دستاورد جز ومد است و با جذب گردشگر می تواند گره بیکاری در سواحل خلیج فارس را باز کند.

اشتغالزایی با جزر و مد

در ادامه این یادداشت آمده است: نوع سواحل ایران بر اساس جنس، مورفولوژی شیب، مرحله سنی و تکاملی خطوط ساحلی ایران به دو صورت صخره ای و ماسه ای پلاژیک قابل تفکیک و طبقه بندی است. کرانه های خلیج فارس به خصوص حد فاصل بوشهر تا آبادان از نوع ماسه ای پلاژیک است. در این مناطق وسعت جلگه زیاد است و دریا از کوه فاصله می گیرد. به واسطه پیشرفتگی آب دریا بر خشکی و سواحل در اثر جزر و مد نوعی از شاخابه ایجاد می شود که خور نامیده می شوند. خورها ممکن است دارای اشکال مارپیچی، منشعب و تاج مانند باشند.

زمین های طرفین خورها معمولا فوق العاده پست و کم شیب هستند و به همین دلیل به هنگام خیزش امواج و مد آب در خلیج قسمت زیادی از آن ها در آب فرو رفته و به هنگام جزر خارج می شوند. این پدیده با گذشت زمان باعث رسوب گذاری و تغییر شکل اشکال خورها و زمین های پیرامون آن ها شده است.

شدت موج جزر و مد در داخل خور تابع شکل هندسی و طول و عمق خور است.

انواع خورها از نظر شکل هندسی:

1- خور کوتاه که خود به سه نوع تقسیم می شود:

الف) قیفی شکل

ب) مستطیل با عمق ثابت

ج) مستطیل با عمق متغیر

2- خور طویل که به سه نوع تقسیم می شود:

الف) قیفی شکل عمیق و کم عمق

ب) دریاچه ای

ج) مستطیلی

خورهای گوبان، گُواریَن، سنگی و سلیچ از نوع خورهای طویل مستطیلی و دریاچه ای شکل است. به این شکل که بخش ابتدایی آن ها مستطی بوده و در بخش های سرانجامیی دریاچه ای می شوند که باعث تشکیل آبشارهای گلی شده اند.

این خورها در 30 کیلومتری آبادان واقع شده اند که از یک سو به تالاب شادگان و از سوی دیگر به خلیج فارس ارتباط دارند.

خورهای طویل مستطیلی:

- کانال های باریک و کم عمق با عرض وعمق نسبتا ثابت هستند.

- طبیعت کم عمق کانال، تشدید را تقویت می کند.

- میرایی اولیه در این خورها رخ نمی دهد.

- در خورهای عمیق و مستقیم خیلی طویل، اصطکاک مهم نیست، بنابراین انتقال موج به داخل خور بدون تاخیر و استهلاک صورت می گیرد. در این حالت موج بدون داشتن انعکاس، از رابطه موج پیش رونده تبعیت می کند.

- در خورهای عمیق و مستقیم با طول متوسط، اصطکاک مهم نیست، بنابراین امواج به داخل خور منتقل شده و از سرانجام آن منعکس می شود. این پدیده باعث ایجاد امواج ایستاده می شود.

در خورهای کم عمق و مستقیم با طول متوسط، انتقال موج به داخل خور با استهلاک همراه است. در صورت نداشتن استهلاک کامل، موج باقیمانده از سرانجامی خور منعکس می شود. اصطکاک بستر باعث ایجاد اختلاف فاز می شود. میزان فاز بین صفر درجه (بدون اصطکاک) و 45 درجه (اصطکاک زیاد) خواهد بود.

خور طویل دریاچه ای:

- این گونه دریاچه ها توسط پهنه جزر و مدی که بوسیله یک کانال نسبتا باریک به اقیانوس (که به آن کانال جزر و مدی) گویند وصل است.

- عمق آب دریاچه همیشه بیشتر از کانال است.

- در نزدیکی دهانه میرایی شدیدی دارند.

جزرومدها به تدریج شکل سواحل را تغییر می دهند، آن ها با گذشت سالیان طولانی و قرن ها ساحل خلیج فارس را شبیه به درختی با شاخه های فراوان کرده اند و بسان درختی در زمستان هستند که برگهایش را برای رویش دوباره در بهار به سردی زمستان سپرده و منتظر بیداری دیگری ست زمانی که از بالا به آن می نگریم تصاویر خارق العاده ای در سواحل خلیج فارس از آبادان تا هندیجان به چشم می خورد.

جزرومد علاوه بر تغییر شکل ساحل باعث تعییر در فرهنگ، سبک زندگی و فعالیت مردم منطقه نیز می شود.

معیشت و اشتغال بسیاری از ساحل نشینان وابسته به جز و مد بوده که این خود باعث شکل گیری نوعی فرهنگ و منظر فرهنگی در مناطق ساحلی خلیج فارس شده است.

ساکنان مناطق ساحلی در طول سده ها از جزرومد به صورت های گوناگون در توسعه اقتصادی شان نظیر افزایش بازده ماهیگیری و افزایش سرعت دور شدن از ساحل برای آغاز سفرهای دریایی و یا بازگشت به ساحل بهره جسته اند.

در بخش هایی که دهانه و عرض خورها بیشتر می شود نوعی آبشار گلی ایجاد شده که حاصل هزاران سال جزر و مدهای کوچک و بزرگ، رانش زمین و رسوبات در خورهای سنگی، گوبان و سلیچ است.

آبشارهای گلی و منحصربه فرد این منطقه گاها با ارتفاع دو تا سه متر هنگام جز پدیدار شده و هنگام مد پنهان می شوند. این پدیده های زیبا و منحصربفرد بخشی از جاذبه های ژئوتوریسم بوده که جزو جهانگردی طبیعی منطقه محسوب می شوند.

جاذبه های جهانگردی متناسب با میزان جذابیت خود می توانند جهانگردان را جلب کنند. در این زمینه، ساختار جذاب این پدیده ها دارای اهمیت است. سـاختار جهانگردی یک مکان در برگیرنده عواملی است که می تواند انگیزه بیشتری را برای تقاضا جهانگردی آن مکان فراهم آورد. بنابراین مناظر طبیعی بخودی خود دارای جذابیت هستند و جذابیت نهفته در ساختار مناظر طبیعی باعث جذب جهانگردان زیادی می شود.

طبیعت گردی را مسافرتی بدون تخریب، پراکندگی و آلودگی منطقه های طبیعی، فعالیت خاص مطالعاتی و کاوشگرانه و احساس لذت از منظره های طبیعی همچون رودخانه ها، کوهها، عوارض زمین شناسی، گیاهان وحشی، حیوانات و نیز ارزش های فرهنگی یک منطقه تعریف کرده اند. جهانگردی طبیعی (بوم جهانگردی) به سه نوع اکوتوریسم (بازدید از قسمت های زنده محیط های طبیعی)، ژئوتوریسم (زمین جهانگردی و بازدید از میراث طبیعی غیرجاندار) و آگروتوریسم (جهانگردی کشاورزی و تعامل سازنده بین جهانگرد و روستاییان) تقسیم می شود. براسـاس بـرآورد سـازمان جهـانی جهـانگردی انتظار می رود تا یک دهه دیگر، شمار طبیعت گردان که اکنون هفت درصد کل مسافران جهان را شامل می شود به بیش از بیست درصد برسد.

زمین جهانگردی (ژئوتوریسم) کنشی ست که به دیدار انسان از پدیده های زمینی و برخورداری عیافتن وی از کردهای شگفت انگیز زمین شناسی و زمین ریخت شناسی می انجامد.

ژئوتوریسم به نوعی از جهانگردی گفته می شود که دارای جاذبه های زمین شناسی و ژئومورفولوژیکی بوده و هویت جغرافیایی یک مکان را حفظ می کند. علاوه بر این شامل میراث فرهنگی و زیباشناسی مکان جغرافیایی نیز است.

یکی از مناطق مستعد ایران در زمینه ژئوتوریسم سواحل خلیج فارس است. پدیده های زمین شناسی ایجاد شده بر اثر جزر و مد در این سواحل مانند خورها و آبشارهای گلی بخشی از جاذبه های زمین جهانگردی منحصر بفرد هستند که در صورت برنامه ریزی و ایجاد زیرساخت های لازم می توانند به مکانی جذاب برای جهانگردان داخلی و خارجی تبدیل شوند.

جاذبه جهانگردی دیگری که در حوالی خورهای گوبان و گوارین وجود دارد و می توان با برنامه ریزی از این پتانسیل بهره جست، پرنده نگری است. نمک زارها و آبگیرهای اطراف این خورها در زمستان و ماه های گرم بهار محلی برای لانه سازی و زادآوری پرندگانی همچون فلامینگو، حواصیل ها، سلیم ها، کفچه کوک است.

تقویت زیرساخت های دسترسی، بهداشتی، ایمنی، خدماتی، زیست محیطی و همچنین ایجاد زیرساخت های تفریحی و اقامتی در مجاورت خورهای منشعب از خلیج فارس از جمله خورهای گوبان و سنگی، علاوه بر بهره مندی از حضور و جذب جهانگردان به ژئوسایت این منطقه، باعث رونق شهر چوئبده و شهرستان آبادان شده و در ایجاد اشتغال پایدار در منطقه نقش مهمی ایفا می کند. بنابراین با مدیریت صحیح و کارآمد ژئوسایت گوبان و گوارین و جاذبه جهانگردی آبشارهای گلی و محل تجمع و لانه گزینی انواع پرنده گان موجود در این محدوده و همچنین توان افزایی ساکنان بومی، ضمن بهره مندی از مزایا و منافع ژئوتوریسم مشخصه های کارآفرینی در میان ساکنان منطقه تقویت و توسعه داده می شود.

منبع: گردشبان
انتشار: 31 شهریور 1399 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: vetworld.ir شناسه مطلب: 1177

به "اشتغالزایی با جزر و مد" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "اشتغالزایی با جزر و مد"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید