چرا بعضی زنان ماموگرافی انجام نمی دهند؟ - مجله وتورلد

به گزارش خبرنگاران، سرطان پستان شایع ترین سرطان زنان در دنیا و ایران است و بعلاوه به عنوان اولین علت مرگ ومیر ناشی از سرطان، در بین زنان ایرانی محسوب می گردد.

یکی از راه های کنترل این بیماری انجام غربالگری ها و تشخیص زودهنگام آن است. با توجه به اینکه امکان غربالگری در جمعیت عمومی وجود ندارد، تشخیص زودهنگام این سرطان در زنان پرخطر یکی از راه های کنترل این بیماری است.

ماموگرافی از راه های تشخیص سرطان پستان است؛ اما متاسفانه بیشتر افراد تمایلی به انجام ماموگرافی ندارند. این موضوع در زنان با سابقه فامیلی سرطان پستان که یکی از گروه های پرخطر این بیماری محسوب می شوند، مسئله مهمی است.

اندازه انجام ماموگرافی در کشورهای پیشرفته فرق دارد. در ایران اندازه انجام ماموگرافی در جمعیت زنان 40 تا 59 سال، سه تا 26 درصد تخمین زده می گردد که این اندازه بسیار نامناسب است. زیرا زنانی هستند که علی رغم در خطر بودن، بنا به دلایل بسیار متفاوت، برای تشخیص زودهنگام این بیماری اقدام نمی نمایند.

با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهشگران مطالعه ای انجام دادند و موانع و مسائل عدم انجام ماموگرافی را در بستگان زنان مبتلا به سرطان پستان در تهران، آنالیز کردند.

برای انجام این مطالعه کیفی 160 نفر از بستگان درجه یک و 118 نفر از بستگان درجه دو بیماران مبتلا به سرطان پستان، به وسیله مصاحبه مورد آنالیز قرار گرفتند.

داده های به دست آمده از مصاحبه ها، پس از پیاده سازی دسته بندی شده و مورد تحلیل قرار گرفتند.

بیشتر بستگان درجه یک، خواهران بیماران و بیشتر بستگان درجه دو بیماران، خاله های بیماران مبتلا به سرطان پستان بودند. زنان مبتلا به سرطان پستان گاهی بیماری خود را از بستگان پنهان نموده و در صورت اصرار پژوهشگر عکس از خانه های خود را برای شرکت در مطالعه معرفی می کردند.

در تحلیل یافته های به دست آمده از این پژوهش، تعیین شد که از بستگان درجه یک و بستگان درجه دو بیماران مبتلا به سرطان پستان برای عدم انجام ماموگرافی دلایل متعددی (73 علت) را عنوان می کردند که این دلایل در پنج مضمون کلی ترس، مسائل و مسائل زندگی، عدم آگاهی کافی در مورد سرطان پستان، باورها و نگرش های نادرست و مسائل اقتصادی و دسترسی تقسیم می شدند.

ترس یکی از دلایل مهم بیان شده به وسیله زنان بود که خود شامل انواع ترس شامل ترس از انجام ماموگرافی، ترس از عوارض درمانی بعد از تشخیص سرطان و ترس از عواقب اجتماعی تشخیص و درمان سرطان بودند.

در این مطالعه شرکت نمایندگان مسائل و مسائل زندگی را یکی دیگر از موانع انجام ماموگرافی می دانستند. این شرکت نمایندگان مسائلی شامل سهل انگاری و فراموشی، بی توجهی به سلامتی، درگیر بیماری های دیگر، بودن کار و مشغولیت زیاد، نداشتن مرخصی، مخالفت همسر، خانه نشینی و بیکاری، داشتن فرزند خردسال و ... را مطرح می کردند.

در این مطالعه بعضی عنوان کردند که در مورد سرطان پستان آگاهی و اطلاعات کافی ندارند و پزشکان، خانواده، دوستان، کارکنان بهداشتی و درمانی و ... به آن ها در مورد انجام ماموگرافی، توصیه ای ننموده اند.

بعضی افراد باورها و نگرش های نادرستی در مورد انجام ماموگرافی داشتند. این باورها در پنج دسته پایین بودن حساسیت درک شده، عدم باور به دقت و اثربخشی تشخیص، عدم باور به فایده تشخیص سرطان، باور به تاثیر ماموگرافی در ایجاد عوارض و بیماری و احساس خجالت و شرم از ماموگرافی تقسیم بندی می شدند.

بعلاوه بعضی افراد مسائل اقتصادی مانند مسائل اقتصادی و بیمه ای عدم دسترسی به مراکز معتبر را به عنوان دلایل عدم انجام ماموگرافی مطرح می کردند.

نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان داد که برخلاف ضرورت انجام ماموگرافی برای تشخیص زودهنگام بستگان زنان مبتلا به سرطان پستان، آن ها انجام غربالگری و ماموگرافی را نادیده می گیرند. از طرفی سیستم بهداشت و درمان کشور نیز از این زنان که جزء افراد پر خطر ابتلا به این بیماری هستند غفلت می نماید.

بر همین اساس پژوهشگران این مطالعه پیشنهاد می نمایند که سیستم خدمات بهداشتی و درمانی کشور آموزشهای جامعه و اثر بخشی برای بستگان زنان مبتلا به سرطان پستان با هدف برطرف موانع غربالگری ارتقاء آگاهی و برطرف نگرش های نادرست پیش بینی کند و بعلاوه تمهیدات و تاثیرات تسهیلات لازم برای انجام ماموگرافی برای تشخیص زودهنگام این بیماری را فراهم کند.

در انجام این تحقیق کبری نوری از دانشگاه جامع علمی کاربردی تهران، پروانه صحرایی از شبکه بهداشت و درمان شهرستان کامیاران و نسترن کشاورز محمدی از دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مشارکت داشتند.

یافته های این مطالعه مرداد ماه امسال به صورت مقاله علمی با عنوان آنالیز موانع انجام غربالگری ماموگرافیک در بستگان مبتلایان به سرطان پستان در فصلنامه بیماری های پستان ایران منتشر شده است.