از ثبت جهانی دستاوردی عاید بافت تاریخی یزد و ساکنان آن نشده است - مجله وتورلد

عده ای ایجاد مراکز جهانگردی در بافت تاریخی یزد را برنتابیده و آن را آسیبی جدی به عرصه ثبت شده و آثار تاریخی موجود در آن می دانند اما عده ای دیگر عقیده دارند این بافت در شرایط فعلی بدون توسعه جهانگردی رونقی نخواهد یافت.

میراث فرهنگی و جهانگردی اجزای مهمی در روند پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد و حفظ اصالت و هویت آن بشمار می روند. توسعه جهانگردی نیز گامی مؤثر در مسیر تحقق این مهم یعنی حفاظت از این بناهای ارزشمند تاریخی و معماری سنتی است اما گاهی همین جهانگردی بلای جان معماری سنتی می گردد.

توسعه جهانگردی با صدور مجوزهای بی رویه سرمایه گذاری مراکز خدمات جهانگردی، بدون توجه به زیرساختهای مورد احتیاج، تراکم جمعیتی در بافت تاریخی و احتمال انفجار آن را نزدیک نموده است.

در این میان ساکنان بافت تاریخی نیز در پی روزنه امیدی برای بهره مندی از ظرفیتهای جهانی شدن هستند و برخی عقیده دارند تا زمانی که رونق مالی ناشی از توسعه جهانگردی برای ساکنان و مالکان ملموس نباشد، حفاظت از میراث فرهنگی به صورت مردمی دنبال نخواهد شد.

دستهای بسته دولت برای تخصیص اعتبارات ویژه به بافت تاریخی در شرایطی که وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و جهانگردی در بین 24 وزارتخانه کمترین اعتبار را دارد باعث شده که مردم برترین تکیه گاه برای حفاظت از بافت تاریخی باشند و با احساس تعلق به این بافت ارزشمند برای حفاظت از آن بکوشند اما این در شرایطی فراهم می گردد که جهانگردی رونق مالی را در این شرایط تورمی به بافت هدیه دهد.

انتقادهای زیادی درباره ورود به بافت تاریخی با ایجاد مراکز اقامتی و جهانگردی دخل و تصرف در بناهای تاریخی و حتی هویت معماری آن شده و عده ای دیگر عقیده دارند اگر این زیرساختها تأمین نگردد جهانگردی به بافت تاریخی یزد روی خوش نشان نخواهد داد از سوی دیگر جهانگردی در صورتی رونق پیدا می نماید که بافت تاریخی اصالت و هویت خود را حفظ کند. بناهای تاریخی، مردم، معماری سنتی و صنعت جهانگردی از اجزای مهم برای برترین بهره برداری از ثبت جهانی شهر یزد در لیست جهانی یونسکو بشمار می روند و اگر پای هر کدام بلنگد دیگری جبران مافات نخواهد کرد و چرخ صنعت جهانگردی در بافت تاریخی برای توسعه استان نخواهد چرخید.

مدیر جهانگردی وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و جهانگردی استان یزد عقیده دارد براساس پژوهش ها جهانی شدن تأثیری زیادی بر رونق جهانگردی ندارد، ادامه داد: اما این فرصت را برای حضور در مجامع بین المللی و معرفی هر چه بیشتر یزد به جهانیان فراهم می نماید و بهره برداری از این ظرفیت در گروه برنامه مدیران استان است.

سید مصطفی فاطمی گفت: تضادی بین حفاظت از معماری سنتی و سازه های تاریخی در کنار توسعه جهانگردی وجود ندارد و هیچ یک آسیبی را متوجه دیگری نمی نمایند و ساکنان بافت تاریخی می توانند در هر دو مورد نقش آفرینی نمایند.

وی ادامه داد: مهمترین دستاورد ثبت جهانی یزد، ایجاد احساس هویت برای ساکنان بافت تاریخی و در پی آن افزایش مشارکت آنها برای حفاظت از بناهای بافت تاریخی بود به طوری که بیشترین تعدادهای مجوزهای بازسازی در سالهای اخیر بعد از جهانی شدن اتفاق افتاده در حالی که در گذشته بسیاری از مالکان بافت تاریخی علاقه ای به سکونت در این بافت و رسیدگی به املاک خود نداشتند اما با ایجاد ارزش افزوده املاک در بافت تاریخی، برای بسیاری جذابیت پیدا کرد.

فاطمی گفت: بافت تاریخی یزد بافتی پیوسته، متراکم و زنده است و هویت و اصالت آن به شهروندانی است که در آن زندگی می نمایند و بر این اساس به عنوان بازویی توانمند برای جلوگیری از تخریب آثار در کنار دولت محسوب می شوند.

وی با اشاره به اینکه ممکن است توسعه جهانگردی در بافت تاریخی و حفاظت از بناهای آن را تحت تأثیر مثبت قرار دهد، ادامه داد: شاید جهانگردی و ثبت جهانی ارتباط مستقیمی در حوزه افزایش جهانگرد نداشته باشند اما زمانی که جهانگرد کمتری وارد بافت تاریخی یزد می گردد، درخواستهای بازسازی نیز کاهش می یابد.

از سوی دیگر عده ای عقیده دارند با توجه به شرایط حاکم بر سیاستهای خارجی و اقتصاد داخلی، بافت تاریخی منافع زیادی از رونق مالی ناشی از جهانی شدن، نداشته است اما دولت می تواند با اقدامات حمایتی برای این ثبت جهانی منحصر بفرد برای کشورمان از ساکنان بافت تاریخی حمایت کند و سرمایه گذاریی های که انجام می گیرد را حفظ کند.

از این رو، با توجه به نگرانی هایی که درباره کاهش سرمایه گذاری در بافت تاریخی وجود دارد، دولت می تواند با تخصیص اعتبارات ویژه برای بافت تاریخی یزد، منابع مورد احتیاج برای حفاظت از میراث را تأمین کند تا در شرایط مناسب، فرصت جذب جهانگردان بویژه جهانگردان خارجی را از دست ندهد.