آخرین بازمانده ها ، ملاقات با زوجی که تنها ساکنان روستای دوتویه علیا هستند - مجله وتورلد

خبرنگاران-انسیه اسماعیلی: پیدا کردن خانه حاج حسن کار دشواری نیست چراکه در این روستای متروکه فقط یک خانه مسکونی وجود دارد و آن هم خانه باصفای پیرمرد و پیرزنی است که ما امروز مهمانشان هستیم. خانه حاج حسن بر خلاف تمامی خانه هایی که تابه حال دیده ایم، دیوار ندارد و در اتاق هایش بی هیچ حصاری مستقیم رو به جاده خاکی روستا باز می گردد. پیرزن و پیرمرد زیر کرسی نشسته اند و چنان عمیق به فکر فرو رفته اند که صدای پای ما را نمی شنوند اما با تماشا ما به رسم مهمان نوازی از جا بلند می شوند و گوشه ای از کرسی را به ما تعارف می نمایند و گرمای دلچسب آن نوستالژی دوران کودکی مان و حال و هوای خانه مادربزرگ را برایمان تداعی می نماید.

قصه های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

حاج حسن عرب خراسانی حدود 80 سال سن دارد و همسرش پوران سروری 75 ساله است که 56 سال پیش زیر سقف همین خانه، زندگی مشترکشان را آغاز نموده اند و ثمره این زندگی 7 فرزند و بیش از 30 نوه و نتیجه است. پیرمرد در حالی که استکان چای را سر می کشد، می گوید: همه آبا و اجدادم در روستای دوتویه علیا به جهان آمده اند و همین جا زندگی نموده اند. قدیم ترها حدود 40 خانوار در این روستا زندگی می کردند که شغل همه آنها کشاورزی و دامداری بود اما با خشک شدن قنات ها و کم آبی، همه اهالی روستا به شهر یا روستاهای اطراف کوچ کردند و زمین های کشاورزی رونق خودشان را از دست دادند و حالا من و همسرم دوتایی تک و تنها اینجا چراغ روستا را روشن نگاه داشته ایم و وفادارترین اهالی روستا هستیم.

از پوران خانم در خصوص ماجرای آشنایی شان با حاج حسن و ازدواجش سؤال می کنیم و او هنوز هم مثل دخترهای قدیمی لپش گل می اندازد و نگاهی به همسرش نموده و می گوید: ما با هم فامیل دور بودیم. آن زمان در روستایعشدازون فشافویه زندگی می کردیم، آن زمان ها مثل حالا دختر و پسر آنقدر راحت با هم ارتباط نداشتند و بزرگ ترها دختر و پسر را می تماشاد و می پسنتماشاد و خودشان هم می بریدند و می دوختند و دختر و پسر را سر سفره عقد می نشاندند. ما هم ماجرای ازدواجمان همین طوری بود و من ندیده و نشناخته با حاج حسن ازدواج کردم و از روستای خودمان به دوتویه علیا آمدم.او که از لبخندهای حاج حسن قوت قلب گرفته است، می گوید: خیلی از دختر و پسرهای امروزی بعد از کلی رفت وآمد و آشنایی با هم ازدواج می نمایند و خیلی زود سر ناسازگاری گذاشته و می گویند؛ تفاهم ندارند و از هم جدا می شوند اما نسل ما این طوری نبود و دخترها و پسرها ندیده و نشناخته پایبند همدیگر می شدند و یاد گرفته بودند که در خوشی و ناخوشی باید یار و یاور هم باشند و همین موضوع راز ماندگاری زندگی ما قدیمی ها بود.

پیرزن که یاد خاطراتش افتاده، آهی عمیق می کشد و می افزاید: باور کنید زندگی ما قدیمی ها نسبت به نسل شما جوان ترها خیلی سخت تر بود اما هیچ وقت از زندگی گله نکردیم و همواره راهی برای کنار آمدن با مسائل پیدا کردیم اما جوان های امروزی با این همه اطلاعات و مشاوره و... هنوز نمی توانند از پس حل و فصل یک مشکل کوچک خود بربیایند و همواره خانواده هایشان درگیر امور زندگی آنها هستند.

آرامش در جوار بقعه امامزاده ابوالقاسم(ع)

تنها تابلو و نمادی که جاده خاکی و متروکه روستا را از جاده اصلی جدا می نماید و نشانی از روستا را به تصویر می کشد، وجود طاق نصرتی است که در ابتدای راه روستا واقع شده است و و بر روی آن نوشته شده است که به آستان امامزادگان شاهزاده ابوالقاسم(ع) خوش آمدید. در پایین دست روستا، بقعه امامزاده ابوالقاسم(ع) واقع شده است. به رغم خالی شدن روستا از سکنه، پوران خانم که 40 سال خادمه این بقعه بوده است هنوز هم با وجود پادرد شدید، بیشتر روزها به آنجا سر می زند و دستی به سر و روی اتاقک و ضریح کوچک امامزاده می کشد.

بر اساس شجره نامه و مستندات موجود، این بقعه مدفن طفلی از نوادگان امام موسی کاظم(ع) است که بنا به دلایل نامعلومی در این منطقه دفن شده است. اطلاعات دقیقی از بانی اولیه بنای امامزاده وجود ندارد، اما در سال 1364 نرده های جلو ایوان ورودی امامزاده و گچ کاری داخل بقعه با همت حاج حسن عرب خراسانی و حاج محمّد عرب خراسانی ساخته و تعمیر شده است. پوران خانم که ارادت قلبی زیادی به امامزده دارد و شفای فرزند بیمارش را با توسل به این امامزاده گرفته است در سال 1374 درِ قدیمی امامزاده را که آن زمان چوبی بود تعویض کرد.

چند سال پس از آن نیز حاج محمّد سروی برق کشی امامزاده را انجام داد. هرچند آستان کوچک این امامزاده که در بین اهالی به شاهزاده ابوالقاسم(ع) معروف است، مانند سایر امامزاده های منطقه پرزرق و برق و دارای ضریح نقره ای و رواق های آیینه کاری شده و گنبد و بارگاه نیست اما صفا و آرامشی که پس از قدم گذاشتن در این آستان متبرک نصیب زائران می گردد، وصف نشدنی است و همین موضوع سبب شده تا بسیاری از اهالی روستاها و شهرهای اطراف هرچند وقت یکبار به نیت زیارت راهی روستای متروکه دوتویه شوند.

کدخدای تنهای دوتویه علیا

وقتی در خصوص وجه تسمیه نام روستا از حاج حسن که زمانی کدخدای روستا بوده است، سؤال می کنیم، اطلاعات چندان دقیقی از آن ندارد و پیرمرد با سادگی خاصی می گوید: چه می دانم والله 80 سال پیش که من در این روستا به جهان آمدم اسمش دوتویه بود حالا هم دوتویه است.

او با دست بیابان های آن سوی روستا را نشان می دهد می گوید: قدیم ها روستای دوتویه خیلی وسیع و سرسبز بود که بخش پایینی آن را دوتویه سفلی و این بخش را دوتویه علیا می گفتند اما کم کم با خشک شدن زمین های کشاورزی بین دو بخش روستا فاصله افتاد و اهالی دوتویه علیا به شهر و روستاهای دیگر کوچ کردند و روستا خالی از سکنه شد اما در عوض دوتویه سفلی رونق گرفت و حالا به مقدار یک شهرک بزرگ، جمعیت و امکانات دارد.پیرمرد در حالی که در انتظار آمدن تانکر نفت، کنار جاده عصا به دست ایستاده است، می گوید: اینجا به علت باز بودن دشت و نبودن دارو درخت، پاییز و زمستان های سرد و تابستان های گرمی دارد. چند سالی است که لوله های گاز توی روستا آمده اما هنوز گاز روستا وصل نشده است و چون ما اینجا دهیار و شورا نداریم، مسئولان شهر هم حرفمان را گوش نمی دهند.

او می افزاید: البته شاید فکر کنید چون ما یک خانوار ساکن روستا هستیم، مسئولان حق دارند که زحمت گازرسانی روستا را به خود ندهند اما باید بگویم که اینجا سوله های دامداری و سیلوهای زیادی وجود دارد که برای فعالیت صنعتی احتیاج به گاز دارند اما فکر می کنم ما تنها روستای محروم از گاز شهرستان ری هستیم.پیرمرد با حسرت می گوید: روزگاری پدرم کدخدای روستا بود و بعد از فوت آن خدا بیامرز، من کت کدخدایی را به تن کردم. کدخداهای قدیم به نوعی مانند دهیاران و اعضای شوراهای روستای فعلی بودند اما آن زمان ها ما آنقدر دفتر و دستک و بودجه و برو بیا نداشتیم، بلکه اهالی روستا ما را به عنوان معتمد و ریش سفید روستا می شناختند و اگر کسی با همسایه یا خانواده اش، کدورتی داشت، پادرمیانی می کردم تا اختلافشان ختم به خیر گردد یا اگر احتیاج بود خواسته یا مطلبی را به مسئولی یا اربابی بگوییم، من به عنوان نماینده اهالی روستا برای این کار پیشقدم می شدم و کارمان هم برای جلب رضای خدا بود و هیچ مزد و مواجبی نداشت جز رضایت خدا و خلق خدا.

حاج حسن می گوید: قدیم ها، مردم برای حرف بزرگ ترها ارزش و اعتبار قائل بودند و اگر کدخدا با نظر جمع تصمیمی می گرفت یا موضوعی را به صلاحدید اهالی روستا مطرح می کرد همه روستا مطیع بودند اما حالا دهیاران و شوراها با این همه پشتوانه قانونی مانند گذشته حرفشان خریدار ندارد و نمی توانند بین اهالی اتحاد ایجاد و مسائل اهالی را حل و فصل نمایند.کدخدای قدیم روستا که این روزها به قول خودش فقط برای پوران خانم کدخدایی می نماید، می گوید: هروجب از خاک این روستا حرفی برای گفتن دارد اما حیف که فرصتی برای روایت 80سال خاطره نیست.

---

*منتشر شده در خبرنگاران محله منطقه 20 در تاریخ 1395/09/22

اخرین بازمانده ها روستای دوتویه علیا اخرین بازمانده ها روستای دوتویه علیا اخرین بازمانده ها روستای دوتویه علیا اخرین بازمانده ها روستای دوتویه علیا اخرین بازمانده ها روستای دوتویه علیا