فستیوالی ماتسوری ، فستیوال ملی و سنتی ژاپنی در کیوتو - مجله وتورلد

فلسفه فستیوال ماتسوری

جشنواره یا همان فستیوال ماتسوری، فستیوال ملی و سنتی ژاپنی، که هر ساله در منطقه گیون از شهر کیوتوی ژاپن برگزار می گردد، دارای فلسفه ای است مبنی بر دلجویی کردن از خدایان قدرت های طبیعت در کشور ژاپن که مردم این کشور همه ساله با برگزاری این مرنام به نوعی از خدایان طبیعت بی رحم خود که در گذشته، حال و ممکن است حتی در آینده سبب بروز حوادثی غیر مترقبه و بسیار وحشتناکی در سرزمینشان شوند، معذرت خواهی نموده و از آنان بابت امنیتی که پیدا نموده اند؛ تشکر و قدردانی بعمل می آورند! بنا به تاریخچه عجیب و منحصر به فرد ماتسوری ، این فستیوال ملی و سنتی ژاپنی، کشور ژاپن در خلال سال های 794 تا 1185 که معروف است به دوره هیانگ در تقویم میلادی این کشور، با حوادث طبیعی و بیماری هایی نامشخصی (طاعون) دست و پنجه نرم نموده است و شهرهای زیادی از این کشور از جمله مرکز آن موقع ژاپنی ها؛ یعنی شهر کیوتو به علت قحطی و خشکسالی در کنار شیوع بیماری که بعدها از آن به عنوان مریضی طاعون نام برده شد، تعداد بیشماری از ساکنین خود را از دست داد. در آن موقع گروه های مذهبی و سنتی جامعه سامورایی ها به این نتیجه رسیدند که منشا تمامی این بدبختی ها و مشکلاتی که بصورت مداوم و کنترل نشده در حال وقوع بر سر مردم این کشور است، تنها می تواند کار خدایانی باشد که از قدرت نامتنهای برخوردار هستند و تمام طبیعت دنیا را تحت سلطه خود قرار داده اند!

آنان منشا بلایای آسمانی را خداوندگاری به نام گوزوتنو و سایر بلاهای دیگر همچون طوفان، سیل، زلزله و حتی تسلط بر طلوع خورشید و ماه را خدایانی به نام های سوسانو و خواهر و برادرش تلقی می کردند. به همین دلیل کائنان بزرگترین معابد ژاپنی به دور هم جمع شدند تا برای برطرف این قبیل مشکلاتی که همچون سایه ای وسیع و بسیار ترسناک بر سر مردم کشورشان افکنده شده است، چاره ای بی اندیشند و در نهایت تصمیم گرفتند تا با اجرای یک نوع از آیین و مرنام سنتی خود، از خدایانی که فکر می کردند به علت ناراحتی از ملت ژاپن چنین بلایای بزرگی را بر سرشان نازل نموده است، غذرخواهی و دلجویی نمایند. گفتنی است از این مرنام می توان به عنوان اشکال ابتدایی اجرای فستیوال ماتسوری در طول تاریخ برگزاری این رسم سنتی یاد کرد که تا مدت ها از سوی معابد و بزرگان آیین و مذهب سامورایی در اقصی نقاط این کشور خصوصا شهر کیوتو برگزار می شد. با گذر زمان و وقوع اتفاقات طبیعی هر چند در مقیاس کوچک نیز مردم یاد گرفته بودند خیلی سریع به معابد و یا حتی در خانه های خود و در کنار سایر اعضای خانواده و دوستانشان این مرنام را در ابعاد کوچکتری برگزار نمایند و مثلا از خداوندگار دریاها به خاطر وقوع سیلی که حادث شده است، سریعا معذرت خواهی و دلجویی نمایند.

ماتسوری که هنوز به شکل یک فستیوال ملی و سنتی ژاپنی در نیامده بود تا سال های زیادی به همین منوال ادامه پیدا کرد تا اینکه در سال 1533 با به تخت نشستن امپراطور آشیکاگا شوگونیت و با دستور مستقیمی از جانب او تمامی این جور مرنام های خرافاتی که تنها جهل و نادانی ملت ژاپن را به گوش دنیایان می رساند، جمع و برگزاری مجددا آن ممنوع حتی مجازاتی برای برگزار نمایندگان این مرنام مذهبی نیز مشخص شد. البته از آن روزگار تا به امروز اگر بگوییم در تمامی شهرهای ژاپنی این مرنام دیگر اجرا نشد به جز شهر کیوتو شاید کمی باورش برای همگان سخت باشد که چطور ممکن است مرنامی که حاکم وقت یک کشور آن را منع نموده است، در مرکز همان کشور بصورت غیر ترتیبی برگزار گردد و کسی هم متوجه این موضوع نگردد؟!

جواب این پرسش بی پاسخ حالا حالا پیدا نخواهد شد چرا که در هیچ کتاب و اسناد تاریخی قابل استنادی که مربوط به کشور و آداب و رسوم و فستیوال ملی و سنتی ژاپنی باشد، در مورد زنده نگهداشتن این مرنام در آن دوران خفقان و استبداد خاندان آشیکاگا اطلاعاتی شرح داده نشده است و ما تنها باید بپذیریم که در آن موقع کسانی بوده اند که به برگزاری مرنام ماتسوری پرداخته و آن را ادامه داده اند تا امروزه از آن به عنوان یکی از مجذوب کننده ترین فستیوال های آسیای شرقی یاد بگردد.

اجرای فستیوال ماتسوری

جشنواره یک ماهه ماتسوری دارای بخش های مختلفی از جمله حرکت نمادین یا بهتر است بگوییم رژه شناورهای چوبی و بزرگی به نام یامابوکو جیونکو است. این شناورها که به دو نوع یامای کوچک و هوکوی بزرگ دسته بندی می شوند، بر روی چرخ های چوبی متعددی بطور ثابت نصب و آماده جا به جایی در تمامی نقاط شهر کیوتو می باشند. برای حرکت دادن یاماهای کوچک خیلی احتیاج به افراد قدرتمند نیست اما برای تکان دادن حتی چند سانتی متر شناورهای سنتی و غول آسای ژاپنی ها؛ یعنی هوکوها احتیاج به حداقل 10 مرد تنومند است تا بتوانند به درستی و بدون آسیب رساندن به بخش های مختلف شهری اعم از دولتی و غیر دولتی کیوتو، چنین سازه بزرگ الجثه ای را میان کوچه و پس کوچه های باریک این شهر تاریخی بچرخانند. بعلاوه ضروری است بدانید بر روی هر کدام از این شناورهای کوچک و بزرگ، موزه های متحرکی در مورد فرهنگ و تاریخ ملت ژاپن قرار گرفته است که این موزه ها در سال 2009 میلادی از سوی سازمان دنیا یونسکو به عنوان میراث فرهنگی سامورایی ها به ثبت رسیده است.

و اما در مهمترین بخش ماتسوری سنتی و بسیار تماشای، یک پسربچه با لباسی از طناب های زینتی و نقش و نگارهایی به طرح پرنده با رنگ طلایی با عنوان اعطایی چیگو در مرنام ظاهر می گردد و بر روی شناور ناگیناتا هوکو (بزرگترین شناور موجود در فستیوال) قرار می گیرد که البته باید حواسش را جمع کند و تا پیش از ایستادن بر روی عرشه این شناور، پای خود را بر روی زمین قرار ندهد. چیگو بایستی با استفاده از تمرکز و دقت بالای خود طناب مقدسی به نام شیمناوا را تنها با یک ضربه شمشیر قطع نماید و سپس به ادامه مرنام بپردازد. جالب است بدانید هر پسربچه ای نمی تواند نقش چیگو را در فستیوال ماتسوری ایفا نماید و باید از کودکی هم با آیین معبد سامورایی آشنایی داشته باشد و هم از نظر طهارت ظاهری و نفسانی از بقیه متمایز باشد چرا که در حقیقت چیگو نقش خدمتگذار خالص خداوندگار را در این جشنواره تاریخی بر عهده گرفته است. به خاطر همین معمولا از مدت ها قبل یکی از پسربچه های آموزش دیده در معابد شهر کیوتو را به عنوان چیگوی آن سال انتخاب می نمایند و از هفته ها قبل نیز او را در یک قرنطینه کاملا کنترل شده از تمام پلیدی های جسمی و روحی به دور نگه می دارند و حتی اجازه ملاقات با نزدیک ترین زنان پیرامونش همچون مادر و یا خواهرش را هم به وی نمی دهند!

سایر مرنام های موجود در دل فستیوال بزرگ ماتسوری

مرنام یو اِی یاما - Yoiyama

یکی از مرنام هایی که در طول فستیوال ماتسوری در منطقه گیون واقع در شهر کیوتو برگزار می گردد، یو ای یاما نام دارد که استثناً در طول برگزاری آن اجازه دست زدن و لمس کردن شناورها و بعلاوه خرید کردن از غرفه هایی که بر روی آنان قرار گرفته است به بازدید نمایندگان و شرکت نمایندگان در این مرنام داده می گردد. شما می توانید به عنوان یک جهانگرد و یا شخصی که در حال تماشای دنیایی از پایکوبی و آواز و بعلاوه انجام حرکات موزون و نمایشی هستید، از غرفه های راه اندازی شده برای این مرنام ملی و سنتی، خریدهای مورد نظر خود را انجام دهید و سپس آماده حضور در سایر مرنام هایی شوید که در خلال فستیوال ماتسوری برزار خواهند شد! بد نیست بدانید که تمام پولی که شما بابت خریدهای مورد نظرتان را در مرنام یو ای یاما پرداخت خواهید کرد، مستقیم به صندوق معابد انتقال داده می گردد تا پس از جمع آوری تمامی صندوق ها و وجوه نقدی که در آنان ریخته شده است، کائنان معابد برای خداوندگار ثروت هدایایی را تقدیم نمایند.

مرنام بیوبو - Byobu

مرنام بیوبو که در فرهنگ ژاپنی ها از آن به عنوان جشنواره پرده های تاشو یاد می گردد، در حقیقت یک مرنام کاملا محلی است که در طی آن مردم ساکن شهر کیوتو درب های خانه های خود را به روی سایر جهانگردان داخلی و خارجی سفر نموده به این شهر جهت شرکت و بازدید از فستیوال ماتسوری، این فستیوال ملی و سنتی ژاپنی باز می گذارند و شما می توانید آزادانه به خانه آن ها بروید و از نزدیک با فرهنگ، آداب و رسوم مختلف دیگر سامورایی ها آشنایی پیدا نمایید. یادتان باشد که ژاپنی ها مردم بسیار مهمان نوازی می باشند و نباید از مهربانی بیش از حد آنان سوءاستفاده کرد و وارد فضاهای شخصی زندگی آن ها شد.

مرنام هاناگاسا جیونکو - Hanagasa Junko

هاناگاسا جیونکو مرنامی است در ماتسوری که در آن افراد محلی با داشتن کلاه های بسیار زیبا و چشم نوازی از گل که همچون چتری بالای سر آنان قرار گرفته است، در خیابان های اصلی شهر کیوتو شروع به حرکت یا همان رژه می نمایند و فرصت خوبی را برای عکاسان و جهانگردانی که تمایل به ثبت تصاویری فوق العاده از اینجور مرنام ها را دارند، ایجاد می نمایند. پیشنهاد می کنیم به هر نحوی که شده خود را به صف اول بازدید نمایندگان این مرنام برسانید و از نزدیک با دنیای خوشبویی از گل های رنگارنگ که بر سر گروه های اجرایی قرار داده شده اند، روبرو شوید.

مرنام کنچا - Kancha

از دیگر مرنام هایی که در طول فستیوال ماتسوری در شهر کیوتو برگزار می گردد، مرنام مخصوص چای یا همان جشن کنچای است. این جشن که اصلیت آن متعلق است به پیروان فرقه زِن (Zen) از آیین بودایی، در حقیقت یک سنت آشپزی قدیمی برای میل کردن یک فنجان چای لذیذ و فوق العاده سالم است. در این مرنام شما باید به تمیزی بیش از حد و افراطی آشپزخانه خود بپردازید و به مشتریان و کسانی که قصد میل کردن چای شما را دارند، تبزرگ و با یک سری از حرکات خاص بدنی پذیرایی نمایید. نباید فراموش کنید که در مهمترین بخش این مرنام، بایستی فنجان چای را یک اندازه بر خلاف جهت حرکت عقربه های ساکت بچرخانید و سپس محتویات داخلی آن را بنوشید.

روزشمار ماه جولای فستیوال ماتسوری در کیوتو

از یکم تا هفتم جولای مربوط به اجرای مرنام خوش آمدگویی فانوس ها یا همان اوماکا چوچین در این فستیوال ملی و سنتی ژاپنی است. از هفتم این ماه تا روز چهاردهم آن به دیزاین و تطهیر معبد میکوشی پرداخته می گردد و از چهاردهم تا شانزدهم نیز مرنام یو ای یاما برگزار می گردد. از روز شانزدهم به مدت 24 ساعت نیز دو مرنام سنتی دیگر به نام های بی او بو (مرنام پرده های تاشو) و کن چای (مرنام مخصوص چای) شروع می شوند که توصیه می کنیم حتما در صورت داشتن زمان کافی به همراه دوستانتان در این دو مرنام نیز شرکت نمایید.

رژه یا همان حرکت هماهنگ و نمادین یامابوکو جیونکو نیز در تاریخ هفده جولای در شهر کیوتو برگزار می گردد و جهانگردان در بیست و چهارمین روز این ماه نیز می توانند دوربین های خود را برداشته و آماده عکاسی از رژه هاناگاسا جیونکو یا همان رژه معروف به چتر گُل بشوند. البته یادتان باشد بعد از رژه چتر گل، نمایش کیوگن نیز فرصت دیگری برای آشنایی بیشتر شما جهانگردان عزیز با آداب و رسوم سنتی مردم شهر کیوتو را فراهم می سازد. بعلاوه نباید از روز پایانی فستیوال ماتسوری نیز غافل شوید که برای پاکسازی نهایی صورت می گیرد و ناگوشی سایی نامیده می گردد.

راهنمای سفر به شهر کیوتو

برای رفتن به شهر کیوتو اصلا نگران نباشید چرا که ژاپن به عنوان یکی از پرچم داران سریع السیر حمل و نقل در کل قاره آسیا قلمداد می گردد و شما می توانید به راحتی به گشت و گذار در تمامی شهرهای این کشور ار راه زمینی و هوایی بپردازید؛ با این حال اما توصیه می کنیم برای رفتن به شهر کیوتو حتما از قطارهای شینکانسن که پایانه اصلی آنان در شهر توکیو (مرکز ژاپن) واقع شده است، استفاده نمایید چرا که این قطارهای فوق سریع در هر فاصله زمانی 20 دقیقه ای آماده جا به جایی بین شهرهای توکیو و کیوتو می باشند. البته برای رسیدن به شهر تاریخی کیوتو راه های دیگری همچون بهره گیری از هواپیما و ناوگان حمل و نقل اتوبوس های بُرون شهری نیز وجود دارد که شما می توانید در صورت تمایل، آن ها را انتخاب نمایید.

گفتنی است منطقه گیون نیز درست در مرکز شهر کیوتو قرار گرفته است و می توانید خود را با هر نوع وسیله نقلیه ای به این منطقه مجذوب کننده که محل اصلی برگزاری فستیوال ماتسوری است، برسانید.

نکات کلی در مورد سفر به شهر کیوتو در ماه جولای

همانطور که گفتیم در این ماه سرتاسر شهر کیوتو درگیر برگزاری فستیوال ماتسوری است که از دیرباز به علت داشتن ارزش های تاریخی و فرهنگی سامورایی های شهر کیوتو، توجه و اهمیت زیادی نزد مردم این شهر ژاپنی داشته است. پس اگر شما نیز برنامه مسافرتی خود به شهر کیوتو رو بطوری ترتیب داده اید تا در ماه جولای مهمان خانه های مردم این شهر شوید، توصیه می کنیم به چند نکته کوتاه اما حائز اهمیتی که در این بخش از مطلب قصد پرداختن به آن ها را نموده ایم؛ توجه نمایید که عبارتند از:

آماده و حاضر شدن زودتر از سایر اهالی شهر کیوتو برای شرکت در مرنام چراکه اگر قدری دیر بجنبید قطعا در شلوغی های ایجاد شده در خیابان های منتهی به محل برگزاری فستیوال های جوروارجور ماتسوری، خصوصا در تقاطع کاراسومو و شینجو که محل اصلی انجام رژه های موجود در این جشنواره بزرگ تاریخی و فرهنگی است، معطل خواهید شد و از ضیافت های موجود در این مرنام بی بهره خواهید ماند.

سعی کنید برای شرکت و حضور هرچه پر رنگ تر خود در فستیوال ماتسوری حتما از لباس های محلی مردم این نقطه از قاره آسیا؛ یعنی یاکاتای سنتی بهره ببرید.

از شرایط آب و هوایی پیش از انجام سفر به کشور ژاپن و شهر کیوتو جهت حضور در فستیوال ماتسوری اطمینان حاصل نمایید. البته ناگفته نماند که با توجه به خصوصیات جوی حاکم در ماه جولای این منطقه، معمولا هوا گرم و مرطوباست خیلی احتیاجی به داشتن لباس های گرم و حجیم نیست.

و به عنوان نکته آخر نیز توصیه می کنیم از تماشا سایر جاذبه های توریستی و تماشای شهر کیوتو همچون جنگل های بامبوی آراشی یاما (Arashiyama)، دروازه های قرمز رنگ فوشیم ایناری و معبد طلایی این شهر تاریخی نیز غافل نشوید و از زمان اقامت خود در کیوتو، نهایت استفاده را بکنید.